रुकुम चौरजहारी

तिमी मजदुर मात्र होइनौ ,श्रमजीवी बर्गको प्रतिनिधि हौ ,

रुकुम आठ विसकोट

 

बैशाख २१ ,काठमान्डौ – नागरिक भएर पनि
अनागरिक जस्तो देखिने
पसिनाले भिजेको अनुहार
मयलले कट्कटिएका लुगा
वास्तविक भन्दा बढी उमेर देखिने शरिर
हात्ती छाप चप्पलमा अड्ड्याइएका
चर चर फुटेका कुर्कुचाहरु
सुइय गर्दै चौतारोमा विसाएको भारी
नाम्लोले थिचेर डोब बसेको टाउको
नाम भएर पनि अनामे तिमी
कसैले पुकारेन तिम्रो असली नाम
बरु पुकारे सम्बोधनमा
ओए ! ओए! भन्दै
नाम्लोको पातो र बरियोले कैद गरेको
भारी अनि तिम्रो जिन्दगी
बस यत्ती त हो नि
तिम्रो परिचय
तिमी भुइँ मान्छे
तिमी भरिया
तिमी त मजदुर पो !
उसको नजरमा
एउटा नाम्लो र क्षीण शरीर बाहेक
आखिर को छ र ! तिम्रो ।
विना बाटो यात्रा तय गरि
हिडदा हिड्दै तिम्रा पाइतालाका डोबहरुले
गोरेटो बाटो बनायो ।
तिमीले बोकेको भारीले
साहुले महल ठड्यायो
तर तिम्रो कमाइले
व्याजसम्म तिरिएन
चाडवाडको मुखमा
एक्सरो कपडा फेरिएन
पटक पटक टाल्यौ बरु
त्यही जडौरी कपडा
अनि मनका इच्छा र चाहनाहरु ।
र बेफिक्री पसिना बगाइ रह्यौ
निरन्तर निरन्तर कुदिरहयौ
जिजिविषा बोकेर ।
ठुला ठुला आन्दोलनहरु भए यहाँ
भुइँ मान्छेको नाममा
तिमी जस्तै हजारौंले बलिदानी दिए
परिवर्तन आयो रे ! तर
तिम्रा पाइतालाको डोबहरुले
बनाएको गोरेटो बाटोमा
हिजो खच्चडहरुले कब्जा जमाए
आज मोटरहरु कुदिरहेछन
तिमीले कोरेको गोरेटोको छेउछाउमा
गगन चुम्वी महल बने
सर्बहारा बर्गको निम्ति लड्नेहरु
आज नेता बने/शासक बने
र फेरि
जुका र किर्नाको भूमिका निर्वाह गर्दैछन
दु:खको कुरा !
नत तिम्रो नाममा बाटो बन्यो
न त तिम्रो नाममा माटो भयो
पसिना पियौ/ पटुका कस्यौ
आकास ओढ्यौ र थकाइ मार्यौ
छोएन परिवर्तनले तिमीलाई
उकासिएन परिवर्तनले तिम्रो जीवन
जर्जर बन्दै गयो झन
हिजो भन्दा आज ।
काँस झै फुलेको टाउको
चाउरिएको अनुहार
गाँसेको नाम्लोको बरियो
लाज ढाक्न टालिएका कपडाहरु
अझै पनि मालबाहक गाडि आउँदा
सकि नसकी दगुर्दै
समान बोक्न आतुर तिमी
दुनियाले तिम्रो परिचय जसरी दिउन
भुइँ मान्छे भनुन या भरिया
मेरो देश र तिमी एउटै लाग्छ
उत्तिकै माया लाग्छ
तिम्रो हुलिया जस्तै छ मेरो देश ।
त्यसैले त !
गर्वका साथ भन्न मन लाग्छ
सलाम छ तिमीले बाचेको जिन्दगीलाई
र पिच्च थुक्न मन लाग्छ
यो देशका शासकरुलाई ।
परिवर्तनले
न देशले काचुली फेर्यो
न भुइँ मान्छेको जीवन फेरियो
उनीहरुले जे सुकै भनुन
तर मेरो नजरमा
तिमी महान छौ ।
अनागरिक होइनौ तिमी
एक सच्चा नागरिक हौ
तिमी मजदुर मात्र होइनौ,
तिमी भरिया मात्र होइनौ,
भुइँ मान्छे मात्र पनि होइनौ तिमी
तिमी त श्रमजीवी बर्गको प्रतिनिधि होऊ
विभेदको लडाइको उर्जा होऊ
मेरो आस्थाको सतिसाल होऊ
विद्रोहको झिल्का होऊ
फेरि पनि सलाम छ मेरो
तिमीलाई ।
– खेम आचार्य
(२०७५/०७/११)
(फोटो: साभार सामाजिक सन्जालबाट)